Бүкілодақтық Кеңес немістерінің «Возрождение» қоғамы 1989 жылы 28-31 наурызда Мәскеуде өткен құрылтай конференциясында бекітілді. Конференцияға Украинадан, Ресейден және Қазақстаннан 135 адам қатысты, оның жұмысын 27 БАҚ өкілдері, соның ішінде Германия мен ГДР-дан да қамтыды.
«Возрождение» ұйымының төрағасы болып Генрих Гроут сайланды. Төралқа мүшелері қазақстандық Эдуард Эйрих, Герольд Бельгер және Якоб Фишер болды. 1991 жылы «Возрождение» ВОСН өз қатарында 100 мыңнан астам адамды біріктірді, бұл КОКП-дан кейінгі ең ірі ұйым болды.
Ұйым 1989 жылдан 1993 жылға дейін 4 жыл ғана өмір сүрді, бірақ ана мәдениеті мен неміс тілін жаңғыртудың қуатты құралы болды. Ұйымның бастапқы мақсаттары Еділ немістерінің Автономиялық Республикасын (АССР НП) және неміс ұлттық аймақтарын олардың жинақы тұратын аймақтарында қалпына келтіре отырып, кеңестік немістерді толық қалпына келтіру, сондай-ақ олардың этноәлеуметтік қажеттіліктерін қолдау болды.
Ұлттық қозғалысты құрудың алғы шарты 1965 жылы Кремльге кеңестік немістердің делегациясы келіп, орталық билік өкілдерін өз халқын оңалту қажеттілігіне сендіруге тырысты.
Кеңестік немістердің мәселелері шешілмесе де, олар әлі де жерден шықты. Үшінші, төртінші және бесінші делегациялар қайта құру кезеңінде, барлығы 1988 жылы ұйымдастырылды.
1990 жылы тамызда «Қайта өрлеу» ІІІ конференциясы өтті, онда ультиматумдық шешім қабылданды: егер партия басшылығы Германия Республикасын қайта жаңғырту туралы резолюция қабылдамаса, кеңестік немістер Германияға қайта қоныс аударады.
1991 жылғы 19-21 тамыздағы оқиғалар бір кездері біріккен кеңестік немістер қауымының шекарасын екіге бөлді. Осыдан кейін «Возрождение» бұрын-соңды болмаған қызметі біртіндеп жойыла бастады.
Бұған халықтың Германияға жаппай қоныс аударуы да, этникалық немістердің бірқатар басқа қоғамдық ұйымдарының пайда болуы да ықпал етті.
Еділ бойындағы Германия республикасын қалпына келтіру орындалмаған арман болып қала берді, неміс қозғалысына белсене қатысқан қазақ немістерінің алдында «бұдан әрі не істеу керек?» деген сұрақ тұрды.
1992 жылы Германия Федеративтік Үкіметі делегациясының қатысуымен Қазақстан немістерінің бірінші съезі өтті. Немістер кеңесінің төрағасы болып Александр Дедерер сайланды. Бір топ пікірлестер алдағы жұмыстың тұжырымдамасы мен стратегиясын жасауға кірісіп, Германия жұртшылығымен кездесу үшін Қазақстан қалаларына аттанады. Германия Федералдық үкіметінің иммигранттар және аз ұлттар істері жөніндегі комиссары Хорст Ваффеншмидт қазақ немістерінің барлық талпыныстарын қолдады. Аз уақыттан кейін Гизела Бивер бастаған делегация Қазақстанға келіп, неміс азшылығына қаржылық қолдау көрсетуді ұйымдастыру процесі басталды.
Сол кездегі өзіндік орталық Константин Эрлих басқаратын немістің Deutsche Allgemeine Zeitung газетінің редакциясы болды. Жиі кездесулер өткізіп тұратын.
Все самое актуальное, важное и интересное - в Телеграм-канале «Немцы Казахстана». Будь в курсе событий! https://t.me/daz_asia
