За последние годы Алматы значительно продвинулся во внедрении «умных» сервисов, развитии ИИ-платформ и создании инновационной инфраструктуры. О как именно меняется город и какие технологии формируют Алматы будущего, рассказали в Управлении цифровизации города.
Алматы уверенно сохраняет статус одного из лидеров цифровой трансформации Казахстана. В национальном рейтинге «умных городов» мегаполис третий год подряд занимает второе место, уступая лишь столице Астане. Динамика развития впечатляет: индекс цифровизации вырос с 62 баллов в 2022 году до почти 82 баллов в 2024-м, что стало одним из самых заметных рывков среди крупных городов страны.
Такой прогресс стал возможен благодаря масштабной работе по внедрению цифровых сервисов, модернизации городской инфраструктуры и повышению эффективности взаимодействия между жителями и городскими службами. Сегодня цифровые решения в Алматы охватывают практически все сферы городской жизни — от электронных государственных услуг до систем мониторинга, которые позволяют руководству города в режиме реального времени отслеживать состояние дорог, транспортные потоки, обращения граждан и работу коммунальных служб.
По словам специалистов Управления цифровизации, формирование единого цифрового контура не только делает управление городом более оперативным и точным, но и улучшает качество жизни горожан, снижая административные барьеры и ускоряя доступ к необходимым услугам. Было отмечено, что по масштабам и темпам внедрения технологий Алматы уже приблизился к уровню продвинутых мегаполисов региона, а дальнейшая цифровая трансформация станет основой для формирования полноценного инновационного города будущего.
Умный город на практике: камеры, сенсоры и цифровые платформы
«Умный город» в Алматы — это не абстрактная концепция, а тысячи элементов, работающих ежедневно. Одной из ключевых систем стало городское видеонаблюдение — более 57 тысяч камер, многие из которых оснащены видеоаналитикой и распознаванием лиц. Вместе они создают единое цифровое поле безопасности.
Центральным узлом управления данными стал Ситуационный центр — платформа, куда стекается информация со всего города. Здесь анализируется состояние дорог, транспортные потоки, обращения граждан, а также формируются рекомендации по развитию инфраструктуры. Жители активно взаимодействуют с городом через Umit.kz, краудсорсинговые сервисы и Open Almaty.
Не менее заметны изменения в транспорте: система «Сергек» улучшила дисциплину на дорогах, а аналитика трафика помогает прогнозировать пробки и оптимизировать маршруты. В сфере ЖКХ портал ialma.kz сделал обслуживание домов более прозрачным и удобным.
Что ждет город в ближайшие годы
Алматы готовится к следующему этапу цифровой трансформации, который охватит ключевые сферы городской жизни. В планах города — внедрение интеллектуальных систем на базе искусственного интеллекта, способных распознавать не только лица, но и конкретные ситуации, такие как драки, несанкционированная торговля или скопление мусора на улицах.
Параллельно развивается городская база сенсоров и создаётся цифровой двойник инженерных сетей, что позволит отслеживать состояние коммуникаций в режиме реального времени и оперативно реагировать на любые сбои. Интеллектуальные светофоры и системы городской логистики помогут оптимизировать движение транспорта и снизить пробки, а экологические ИИ-модели будут прогнозировать качество воздуха и потенциальные риски загрязнения.
Эксперты подчёркивают, что эти инициативы не ограничиваются модернизацией отдельных направлений — они формируют комплексное преобразование городской среды, делая Алматы более удобным, безопасным и экологически устойчивым городом будущего.
Сложности цифрового пути
Несмотря на активное развитие цифровых технологий, путь Алматы к статусу «умного города» сопровождается рядом вызовов. Городская инфраструктура пока не всегда готова к обработке больших объёмов данных, а модернизация инженерных сетей и внедрение новых технологий требуют значительных финансовых вложений.
Разрозненные базы данных различных ведомств замедляют интеграцию сервисов, а действующие правовые нормы усложняют обработку персональной информации. Кроме того существует дефицит специалистов в области больших данных, искусственного интеллекта и кибербезопасности. Не все жители обладают достаточной цифровой грамотностью, что порой затрудняет использование новых сервисов и технологий.
Тем не менее, эксперты подчёркивают, что город уверенно продолжает движение вперёд, постепенно преодолевая эти препятствия и создавая условия для полноценной цифровой трансформации.
Проекты, которые уже изменили жизнь горожан
Цифровизация Алматы становится заметной для жителей города в повседневной жизни. В сфере здравоохранения ключевым проектом стал Almaty Digital Medical Center — комплексная платформа, объединяющая телемедицину, единый контак-тцентр 1312 и ИИ-голосовых помощников. Это позволяет горожанам получать медицинские консультации дистанционно, записываться на приём, а также контролировать показатели здоровья в режиме онлайн, повышая доступность и качество услуг.
На дорогах города внедрена автоматизированная система мониторинга состояния дорожного покрытия, в которой задействованы более 300 специализированных транспортных средств. Данные используются для своевременного ремонта улиц и оптимизации работы коммунальных служб, что напрямую снижает риски аварий и повышает комфорт для водителей и пешеходов.
В сфере экологии камеры с ИИ отслеживают незаконные свалки и несоблюдение правил обращения с отходами, позволяя городским службам оперативно реагировать на нарушения. В системе безопасности выделяется Единая система видеомониторинга (ЕСВМ): в 2024 году с её помощью было задержано 284 разыскиваемых гражданина, а сотни инцидентов удалось предотвратить благодаря автоматическому распознаванию событий и объектов.
Цифровизация также коснулась сферы ЖКХ: портал ialma.kz оцифровал десятки городских услуг, обработав более 20 тысяч заявок от жителей. Платформа позволяет подавать заявки на ремонт, контролировать коммунальные платежи и получать оперативные уведомления о работе служб, делая взаимодействие горожан с городом более прозрачным и удобным.
Не остаются без внимания и образовательные проекты: TUMO, Tomorrow School и школьные курсы по ИИ дают подросткам возможность осваивать навыки программирования, создавать собственные цифровые приложения и участвовать в инновационных проектах. Это формирует новое поколение технологически подкованных жителей, готовых использовать цифровые инструменты для решения реальных городских задач.
Комплекс этих проектов показывает, что цифровизация в Алматы — это не абстрактная концепция, а практическое улучшение качества жизни, безопасности и комфорта горожан.
Защита данных — ключевой элемент цифровизации
По мере расширения цифровых сервисов защита персональной информации становится критически важной. В Алматы реализуется комплекс мер, обеспечивающих безопасность жителей и организаций. В числе приоритетных инструментов — шифрование информации, многофакторная аутентификация, системы контроля доступа и регулярный внутренний аудит.
Для оперативного реагирования на инциденты работает специализированная команда по мониторингу и анализу угроз, что позволяет быстро локализовать потенциальные риски и минимизировать последствия. Кроме того в городе действует строгая политика прозрачной обработки данных: информация используется только по назначению, а сбор и хранение сведений соответствуют законам Республики Казахстан «О персональных данных» и «Об информатизации».
Эксперты подчёркивают, что такие меры создают доверие населения к цифровым платформам и сервисам города, что является необходимым условием успешной цифровой трансформации. Без эффективной защиты данных невозможно построить полноценную «умную» инфраструктуру, где технологии работают на удобство и безопасность горожан.
Инновационная экосистема: как Алматы растит стартапы
Алматы активно формирует среду для развития инновационной экономики. В городе работают технопарки, акселераторы и ІТ-центры, где стартапы проходят путь от идеи до выхода на международные рынки. Например, Astana Hub Almaty предоставляет командам рабочие пространства, менторство и доступ к экспертизе в области искусственного интеллекта, робототехники и биотехнологий.
В ближайшие годы планируется поддержать около 300 перспективных проектов, внедрить не менее 15 инновационных решений в городскую инфраструктуру, включая интеллектуальные светофоры, умные системы управления ЖКХ и экологические сенсоры. Привлечение частных инвестиций составляет не менее 100 млн долларов США, что обеспечит финансирование, экспертизу и возможность выхода стартапов на международные рынки.
Университеты — ключевые партнёры цифровой эволюции
Вузы Алматы играют ключевую роль не только в подготовке высококвалифицированных ІТ-специалистов, но и в формировании будущих лидеров цифровой трансформации города. Казахский национальный университет имени аль-Фараби и Алматинский технологический университет активно участвуют в акселерационных программах, создают исследовательские лаборатории и поддерживают студентов в запуске собственных инновационных проектов.
Студенты разрабатывают приложения на базе искусственного интеллекта. Такая интеграция университетов и городской бизнес-экосистемы создаёт уникальные возможности для воспитания новых поколений специалистов, готовых не только применять технологии, но и разрабатывать решения, меняющие городскую среду.
В Алматы есть все условия для того, чтобы молодые кадры получали практический опыт и профессиональные навыки: программы менторства, стажировки в стартапах и участие в реальных городских проектах. Это делает подготовку специалистов системной и ориентированной на потребности «умного города», обеспечивая устойчивое развитие инновационной экосистемы и формируя кадры, способные вести Алматы к цифровому будущему.
Горожане — активные участники цифровых изменений
В Алматы цифровизация — это не только технологии и инфраструктура, но и активное участие самих жителей. Город делает ставку на вовлечение населения в цифровую трансформацию, обучая горожан современным навыкам и предоставляя возможности для участия в развитии «умного города».
Регулярно проводятся курсы и мастер-классы по программированию, искусственному интеллекту и кибербезопасности, включая проекты для школьников и студентов, такие как TUMO Almaty и Tomorrow School. Эти инициативы позволяют молодым людям осваивать востребованные цифровые компетенции, создавать собственные приложения и участвовать в инновационных проектах.
Информационные кампании повышают осведомлённость населения о городских цифровых сервисах, а открытые платформы обратной связи, включая Umit.kz и Open Almaty, дают возможность жителям не только пользоваться сервисами, но и напрямую влиять на работу городской инфраструктуры, оставляя предложения, жалобы и идеи.
Такой комплексный подход формирует технологически грамотное и вовлечённое население, способное активно участвовать в жизни города и совместно с властями внедрять инновационные решения, делая Алматы по-настоящему «умным городом» будущего. Олеся Клименко
Алматы: мегаполис болашақтың инновациялық қаласын қалай қалыптастырып жатыр
Соңғы жылдары Алматы «ақылды» сервистерді енгізу, ЖИ-платформаларды дамыту және инновациялық инфрақұрылым қалыптастыру бағытында айтарлықтай ілгеріледі. Қала қалай өзгеріп жатқаны және Алматының болашағын айқындайтын қандай технологиялар туралы – қаланың Цифрландыру басқармасында айтып берді.
Алматы Қазақстандағы цифрлық трансформация көшбасшыларының бірі мәртебесін сенімді түрде сақтап келеді. «Ақылды қалалар» ұлттық рейтингінде мегаполис үшінші жыл қатарынан екінші орынды иеленіп, тек елорда – Астанаға жол береді. Даму динамикасы әсерлі: цифрландыру индексі 2022 жылғы 62 баллдан 2024 жылы 82 баллға жуық өсіп, елдегі ірі қалалар арасында ең айқын ілгерілеулердің бірін көрсетті.
Мұндай прогресс қалалық инфрақұрылымды жаңғырту, цифрлық сервистерді кеңінен енгізу және тұрғындар мен қалалық қызметтердің өзара іс-қимылын тиімді ету бағытындағы кең ауқымды жұмыстың нәтижесі. Бүгінде Алматыдағы цифрлық шешімдер мемлекеттік қызметтерден бастап жолдардың жағдайын, көлік ағымдарын, тұрғындар өтінімдерін және коммуналдық қызметтердің жұмысын нақты уақыт режимінде бақылауға мүмкіндік беретін мониторинг жүйелеріне дейін қалалық өмірдің барлық саласын қамтиды.
Цифрландыру басқармасы мамандарының айтуынша, бірыңғай цифрлық контурдың қалыптасуы қаланы басқаруды жедел және нақты етіп қана қоймай, тұрғындардың өмір сапасын жақсартуға, әкімшілік кедергілерді азайтуға және қажетті қызметтерге қолжетімділікті жылдамдатуға мүмкіндік береді. Мамандар Алматы технологияларды енгізу ауқымы мен қарқыны бойынша өңірдегі озық мегаполистер деңгейіне жақындағанын атап өтті. Алдағы цифрлық трансформация қаланың толыққанды инновациялық орталыққа айналуының іргетасын қалады.
Ақылды қала іс жүзінде: камералар, сенсорлар және цифрлық платформалар
Алматыдағы «ақылды қала» – абстрактілі түсінік емес, күн сайын жұмыс істейтін мыңдаған элементтердің жүйесі. Қалалық бейнебақылау – негізгі компоненттердің бірі: 57 мыңнан астам камера орнатылған, олардың көпшілігі бейнеанализ және бет-әлпетті тану технологияларымен жабдықталған. Барлығы бірігіп қаланың бірыңғай қауіпсіздік контурын қалыптастырады.
Деректерді басқарудың орталық торабы – Ситуациялық орталық. Мұнда жолдардың жай-күйі, көлік қозғалысы, тұрғындардың өтінімдері туралы ақпарат жинақталып, қалалық инфрақұрылымды дамыту бойынша ұсыныстар әзірленеді. Тұрғындар Umit.kz, краудсорсингтік сервистер және Open Almaty арқылы қалаға белсенді түрде кері байланыс береді.
Көлік саласындағы өзгерістер де айқын: «Сергек» жүйесі жолдағы тәртіпті жақсартты, ал трафик аналитикасы кептелістерді болжап, маршруттарды оңтайландыруға көмектеседі. ТКШ саласында ialma.kz порталы үй қызметтерін әлдеқайда қолжетімді әрі ашық етті.
Алдағы жылдары қалада не күтіледі
Алматы цифрландырудың келесі кезеңіне дайындалуда, ол қалалық өмірдің негізгі салаларын қамтиды. Жоспарда жасанды интеллектке негізделген, тек тұлғаларды ғана емес, төбелес, рұқсатсыз сауда, көшедегі қоқыс жиналуы сияқты жағдайларды да автоматты түрде анықтай алатын интеллектуалды жүйелерді енгізу бар.
Сонымен қатар, сенсорлар желісі кеңейтіліп, инженерлік желілердің цифрлық егізі жасалуда. Бұл коммуникациялар жағдайын нақты уақыт режимінде бақылауға және кез келген ақауға жедел әрекет етуге мүмкіндік береді. Интеллектуалды бағдаршамдар көлік қозғалысын оңтайландырады, ал экологиялық ЖИ-модельдер ауа сапасын болжайды.
Мамандардың пікірінше, бұл бастамалар тек жеке бағыттарды жаңғырту ғана емес, қаланың тұтас трансформациясы. Олар Алматыны ыңғайлы, қауіпсіз және экологиялық тұрақты болашақ қаласына айналдыруды көздейді.
Цифрландырудың қиындықтары
Инновацияларды белсенді енгізуге қарамастан, Алматының «ақылды қала» болу жолында бірқатар қиындықтар бар. Қалалық инфрақұрылым үлкен деректермен жұмыс істеуге әрқашан дайын емес; инженерлік желілерді жаңғырту және жаңа технологияларды енгізу айтарлықтай қаржылық шығындарды талап етеді.
Ведомстволық деректер база-ларының әртүрлілігі сервистерді интеграциялауды тежейді; қолданыстағы заңнама жеке деректерді өңдеу процесін күрделендіреді. Үлкен деректер, жасанды интеллект және киберқауіпсіздік салаларында мамандар тапшылығы бар. Кейбір тұрғындардың цифрлық сауаттылығы жеткіліксіз, бұл сервистерді пайдалануды қиындатады. Соған қарамастан, қала бұл кедергілерді біртіндеп жеңіп, толыққанды цифрлық трансформацияға жағдай жасап келеді.
Тұрғындардың өмірін өзгерткен жобалар
Алматыдағы цифрландыру күнделікті өмірде айқын сезіледі. Денсаулық сақтау саласындағы негізгі жоба – Almaty Digital Medical Center: телемедицина, 1312 байланыс орталығы және ЖИ-дауыстық көмекшілерді біріктіретін кешенді платформа. Бұл дәрігерге онлайн жазылуға, қашықтан кеңес алуға және денсаулық көрсеткіштерін бақылауға мүмкіндік береді.
Жолдарда 300-ден астам арнайы көлік қатысатын жол жабынын бақылау жүйесі енгізілді. Деректер коммуналдық қызметтердің жұмысын оңтайландыруға, апатты жағдайлардың алдын алуға көмектеседі.
Экология саласында ЖИ камералары заңсыз қоқыс орындарын анықтайды. Қауіпсіздік жүйесінде Единая система видеомониторинга (ЕСВМ) ерекше рөл атқарады: 2024 жылы 284 іздеудегі азамат ұсталған.
ТКШ саласында ialma.kz порталы ондаған қызметті цифрландырды, 20 мыңнан астам өтінімді өңдеп, тұрғындардың қызметтерге қол жеткізуін жеңілдетті. Білім беру саласында TUMO, Tomorrow School және мектептегі ЖИ курстары жасөспірімдерге бағдарламалау дағдыларын меңгеруге мүмкіндік береді. Бұл – жаңа цифрлық ұрпақтың қалыптасуы.
Деректерді қорғау – цифрландырудың негізгі элементі
Цифрлық сервистер кеңейген сайын, жеке деректерді қорғау қажеттілігі арта түсуде. Алматыда ақпараттың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған бірқатар шаралар іске асырылуда: деректерді шифрлау, көпфакторлы аутентификация, қолжетімділікті бақылау және жүйелі аудит.
Қауіп-қатерлерді талдайтын жедел әрекет ету тобы жұмыс істейді. Деректер Қазақстан заңнамасына сәйкес өңделеді. Мұндай шаралар қала тұрғындарының цифрлық платформаларға деген сенімін арттырады.
Инновациялық экожүйе: Алматы стартаптарды қалай өсіреді
Алматы инновациялық экономиканы дамыту үшін қолайлы орта қалыптастыруда. Қалада технопарктер, акселераторлар, IT-орталықтар жұмыс істейді. Astana Hub Almaty жасанды интеллект, робототехника және биотехнология салаларында стартаптарға менторлық және қолдау көрсетеді.
Алдағы жылдары 300-ге жуық перспективалы жобаны қолдау, қалалық инфрақұрылымға кемінде 15 инновациялық шешісті енгізу жоспарланып отыр. Жеке инвестициялар көлемі 100 млн доллардан кем емес.
Университеттер – цифрлық эволюцияның серіктестері
Алматының жоғары оқу орындары – қаланың цифрлық трансформациясының негізгі кадр орталығы. Әл-Фараби атындағы ҚазҰУ және Алматылық технологиялық университет акселерациялық бағдарламаларға қатысады, зертханалар ашады, студенттердің инновациялық жобаларын қолдайды.
Бұл университеттер қаланың бизнес-экожүйесімен тығыз байланыста жұмыс істеп, студенттерге нақты дағдылар мен тәжірибе береді.
Тұрғындар – цифрлық өзгерістердің белсенді қатысушылары
Алматыда цифрландыру – тек технология емес, тұрғындардың қатысуы. Қала заманауи дағдыларды үйретуге бағытталған курстар өткізеді. TUMO Almaty, Tomorrow School сияқты жобалар жастарға бағдарламалау, ЖИ және киберқауіпсіздік салаларын меңгеруге мүмкіндік береді. Umit.kz және Open Almaty сияқты платформалар тұрғындарға ұсыныстар айтуға, шағым қалдыруға және қаланың дамуына тікелей әсер етуге мүмкіндік береді.
Мұндай кешенді көзқарас технологиялық тұрғыдан сауатты әрі белсенді тұрғындарды қалыптастырады. Олар қаланың өміріне жан-жақты қатысып, билікпен бірлесе отырып инновациялық шешімдерді енгізе алады. Бұл өз кезегінде Алматыны шын мәнінде болашақтың «ақылды» қаласына айналдырады.
Аударманы дайындаған: Руслан Мүсіреп.
Все самое актуальное, важное и интересное - в Телеграм-канале «Немцы Казахстана». Будь в курсе событий! https://t.me/daz_asia
