Творчество Герольда Бельгера, Олжаса Сулейменова, Абиша Кекилбаева, Гадильбека Шалахметова и многих других знаменитых мастеров слова в свете взаимопроникновения культур обсудили участники Международного круглого стола «Диалогичность как внутреннее свойство литературного процесса», организованного Министерством науки и высшего образования Республики Казахстан и Институтом литературы и искусства имени М.О. Ауэзова. Знаковость мероприятию придало и место проведения — литературно-мемориальный Дом- музей М.О.Ауэзова.
В своей приветственной речи Кенжехан Матыжанов, генеральный директор Института литературы и искусства им. М.О. Ауэзова, отметил, что современное литературоведение настойчиво и постоянно обращается к терминам диалогичность и диалогизм. Они принадлежат не только литературоведению, но и культурологии, философии, межкультурной коммуникации. Феномен диалогичности включает наше обращение к писателям прошлого и проблему национальной идентичности. Великий Абай выстраивал диалог на века со своими потомками. А казахская литература и искусство всегда развивались и развиваются в контексте диалога с тюркоязычными и европейскими литературами.
Так, Карина Галай, заместитель заведующего кафедрой русской и зарубежной литературы филологического факультета РУДН им. П. Лумумбы (Москва), представила доклад на тему «Казахская культура во Франции: диалог и восприятие», а также поделилась новостью, что в Российском университете дружбы народов будет открыт спецкурс по изучению литературы стран СНГ.
— Это была потребность самих студентов. И мы хотим предоставить им возможность познакомиться с казахской, кыргызской и узбекской литературой. И это тоже существенный шаг к диалогу.
Не остались без внимания и итоги третьего заседания Национального курултая.
— Мне особенно импонируют слова Главы государства относительно патриотического воспитания подрастающего поколения,- отметила Светлана Ананьева, заведующая отделом международных связей и мировой литературы Института литературы и искусства имени М.О. Ауэзова. — Воспитывать наших школьников и студентов необходимо на примерах отечественной литературы. Да, у нас мировой литературный процесс, в который встроены и казахская литература, и литература наших этносов. Но как писал Александр Алекторов, востоковед, этнограф, высоко ценивший Ибрая Алтынсарина, «ребёнка с детства должно окружать своё».
Своим видением развития диалога поделились председатель Литературного клуба имени Абая при Республиканском Доме дружбы Валерий Толмачев, поэт и прозаик Людмила Лазарева, писатель Василий Шупейкин, а казахский театр в диалоге культур представил Мукан Амангельды, член Союза писателей Казахстана и Союза театральных деятелей, который отметил уникальный феномен нашей страны – когда театры говорят на нескольких языках: казахском, русском, немецком, корейском и уйгурском. И такой диалог со зрителем – тоже наше большое богатство…
Әдебиеттегі мәдениеттер диалогы
Герольд Бельгердің, Олжас Сүлейменовтың, Әбіш Кекілбаевтың, Ғаділбек Шалахметовтың және басқа да көптеген атақты сөз шеберлерінің мәдениеттер тоғысуы аясындағы еңбектерін «Диалог әдеби процестің ішкі қасиеті» атты халықаралық дөңгелек үстелге қатысушылар талқылады. Қазақстан Республикасы Ғылым және жоғары білім министрлігі мен М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының ұйымдастыруымен өтті. Өткізілетін орны – М.О. Әуезовтің әдеби-мемориалдық мұражай-үйі де іс-шараның мәнін арттыра түсті.
Құттықтау сөзінде М.О. Әуезов атыңдағы Әдебиет және өнер институтының бас директоры Кенжехан Матыжанов, қазіргі әдеби сынның диалогизм және диалогтылық терминдеріне табанды және тұрақты түрде жүгінетінін атап өтті. Олар тек әдебиеттану ғана емес, мәдениеттану, философия, мәдениетаралық коммуникацияға да жатады. Диалогтік феномені өткендегі жазушыларға үндеуіміз бен ұлттық болмыс мәселесін қамтиды. Ұлы Абай ұрпақтарымен ғасырлар бойы диалог құрды. Ал қазақ әдебиеті мен өнері қашанда түркі тілдес, еуропалық әдебиеттермен диалог аясында дамып, дамып келеді.
Сонымен, Карина Галай, РУДН П. Лумумба (Мәскеу) атындағы университеттің филология факультетінің орыс және шетел әдебиеті кафедрасы меңгерушісінің орынбасары «Франциядағы қазақ мәдениеті: диалог және қабылдау» тақырыбында баяндама жасады, сондай-ақ Ресейдің Халықтар достығы университетінде ТМД елдері әдебиетін зерттейтін арнайы курс ашылатыны туралы жаңалықтармен бөлісті. – Бұл студенттердің өздеріне қажет еді. Ал біз оларға қазақ, қырғыз, өзбек әдебиетімен танысуға мүмкіндік жасағымыз келеді. Бұл да диалогқа жасалған маңызды қадам.
Ұлттық Құрылтайдың үшінші отырысының қорытындысы да назардан тыс қалмады. «Мемлекет басшысының өскелең ұрпақты отансүйгіштікке тәрбиелеуге қатысты айтқан сөздері мені ерекше таң қалдырды», – деді М.О. Әуезов атындағы Әдебиет және өнер институтының халықаралық қатынастар және әлем әдебиеті бөлімінің меңгерушісі Светлана Ананьева. – Оқушыларымыз бен студенттерімізді отандық әдебиет үлгілерін пайдалана отырып тәрбиелеу керек. Иә, бізде қазақ әдебиеті де, өзіміздің этностар әдебиеті де құрылған жаһандық әдеби үдеріс бар. Бірақ Ыбырай Алтынсаринді жоғары бағалаған шығыстанушы-этнограф Александр Алекторов жазғандай, «баланы бала кезінен өз заттарымен қоршау керек».
Республикалық Достық үйі жанындағы «Абай» әдеби клубының төрағасы Валерий Толмачев, ақын-прозаик Людмила Лазарева, жазушы Василий Шупейкин диалогты дамыту туралы өз көзқарастарымен бөліссе, мәдениеттер диалогында қазақ театрын Қазақстан Жазушылар одағының және Театр қайраткерлері одағының мүшесі Мұқан Амангелді таныстырды. Ол біздің еліміздің бірегей құбылысы – театрлардың бірнеше тілде: қазақ, орыс, неміс, корей және ұйғыр тілдерінде сөйлейтінін атап өтті. Ал аудиториямен мұндай диалог те біздің үлкен байлығымыз…
Олеся Клименко
Қазақша аудармасын дайындаған: Руслан Мүсіреп.
Все самое актуальное, важное и интересное - в Телеграм-канале «Немцы Казахстана». Будь в курсе событий! https://t.me/daz_asia
